به گزارش تجارت‌نیوز، ایران در دهه 70 و 80 شمسی با افزایش شدید درآمدهای ارزی مواجه شد. این افزایش درآمد اما تبعات بدی برای بخش‌هایی از صنعت ایران داشت. از جمله اینکه در بخش لوازم خانگی تلاش نشد تا این افزایش درآمد را به سرمایه‌گذاری در توسعه تکنولوژی ساخت لوازم خانگی به کار برند. به جای آن پای واردات گسترده لوازم خانگی خارجی به ایران باز شد.
به این ترتیب ایران از یک سو به کشور واردکننده لوازم خانگی تبدیل شد و از سوی دیگر تلاشی نشد تا کیفیت لوازم خانگی تولید داخل افزایش پیدا کند. یک آفت دیگر هم بازار لوازم خانگی ایران را دستخوش تغییر کرد؛ اجرای نادرست سیاست‌های خصوصی‌سازی موجب شد تا برخی برندهای ایرانی که پیشتر در مسیر تصاحب بازارهای جهانی بودند به مرز ورشکستگی برسند. در چنین آشفته بازاری طبیعی است که برندهای خارجی و وارداتی به بهترین و محبوب‌ترین محصولات بازار تبدیل شوند.
وضع قوانین جدید در خصوص واردات محصولات خارجی لوازم خانگی به ایران موجب شد تا عده‌ای گمان کنند ورود هر نوع برند خارجی به ایران ممنوع است. این در حالی است که مجموعه قوانین تنبیهی در این زمینه فقط برای دو برند ال‌جی و سامسونگ وضع شده بود. در حال حاضر برندهای ایتالیایی یا آلمانی یا برندهای دیگر کره‌ای در بازار ایران حضور دارند.
ماجرای ممنوعیت لوازم خانگی در ایران
ممنوعیت واردات لوازم خانگی در پی بازگشت تحریم‌های یک جانبه آمریکا در سال ۹۷ در دستور کار دولت گذشته قرار گرفت. در این سال، کاهش درآمدهای نفتی، کشور را دچار یکی از شدیدترین بحران‌های ارزی چند سال اخیر کرد و تبعات سیاسی، امنیتی و اقتصادی به دنبال داشت. این بحران تحولات مهمی را در اقتصاد کشور ایجاد کرد که مهم‌ترین آن جهش ۳۰۰ درصدی نرخ ارز بود به طوری که قیمت دلار از ۴ هزار تومان به ۱۹ هزار تومان رسید. در همین راستا، هیئت دولت برای کنترل مخارج ارزی و جلوگیری از واردات بی‌رویه، ورود کالاهای غیرضروری و مشابه تولید داخل از جمله لوازم خانگی به کشور را ممنوع اعلام کرد.
در این میان بازار ایران به یکی از محبوب‌ترین بازارها برای برندهای خارجی تبدیل شده بود. آنها با اطلاع از سهم تقریبا ۷۰ درصدی بازار ایران حضوری پرقدرت در این بازار داشتند. این حضور مبسوط موجب می شد تا آنها همچنین تعیین‌کننده قوانین بازار باشند. از جمله اینکه دوبار بازار ایران را به صورت کامل ترک کردند. یکی پس از تحریم‌های گسترده آمریکا در اواخر دهه 90 و دیگری وقتی ترامپ بر سر کار آمد و سخت‌ترین تحریم‌ها علیه ایران را وضع کرد.
به این ترتیب رفتار برندهای خارجی یک پیام را به مخاطب ایرانی می‌داد. ما برای منافع حداکثری خودمان در بازار ایران حضور داریم و هرگاه هم بخواهیم از ایران می‌رویم. طبیعی است که اختیار آن سوی ماجرا یعنی خروج از بازار ایران در دست طرف ایرانی نیست. اما حداقل می‌توان از این سو برای طرف مقابل قوانینی وضع کنیم که بداند هر وقت که میلش کشید نمی‌تواند وارد بازار ایران شود. به این ترتیب از سال ۹۷ ممنوعیت‌هایی برای ورود برخی برندهای خارجی پدید آمد. این ماجرا با دستور رهبر انقلاب در سال ۱۴۰۰ وارد فاز جدید‌تری شد.
پس از ورود برندهای خارجی
یکی از دلایلی که تولیدکنندگان صنعت لوازم خانگی در کشور توانستند پس از خروج کره‌ای‌ها و خالی شدن سهم 70 درصدی بازار تنها طی چند ماه سطح تولیدات خود را از 30 درصد به بیش از 70 درصد افزایش دهند و تا حدی پاسخگوی بازار باشند، وجود ظرفیت‌های خالی موجود در این صنعت بود. ظرفیت‌هایی که به‌دلیل وجود رقابت نابرابر و مخرب با برندهای خارجی بلااستفاده مانده و بنگاه‌های تولیدکننده لوازم خانگی را به‌دور از مقیاس بهینه خود با هزینه‌های سربار بسیاری مواجه ساخته بود. حال آنکه پس از تحریم‌ها و خروج این برندها از اقتصاد ایران، بنگاه‌های تولیدکننده لوازم خانگی توانستند با ظرفیتی نزدیک به مقیاس بهینه خود اقدام به تولید نمایند که قدرت هزینه‌کرد آنها برای ارتقای بهره‌وری و نوآوری را بسیار بالا برد.
وضع قوانین جدید در خصوص واردات محصولات خارجی لوازم خانگی به ایران موجب شد تا عده‌ای گمان کنند ورود هر نوع برند خارجی به ایران ممنوع است. این در حالی است که مجموعه قوانین تنبیهی در این زمینه فقط برای دو برند ال‌جی و سامسونگ وضع شده بود. در حال حاضر برندهای ایتالیایی یا آلمانی یا برندهای دیگر کره‌ای در بازار ایران حضور دارند. همچنین برند بوش هم مدتی در ایران فعال بود و بعد از آن از ایران رفت.
این سیاست‌های تنبیهی در سال‌های اواخر دهه 90 درست زمانی وضع شد که دو برند ال‌جی و سامسونگ تصمیم گرفتند در همراهی با تحریم‌های ظالمانه آمریکا بازار ایران را ترک کنند. این دو برند همه تابلوهای تبلیغاتی خود در ایران را جمع‌آوری کردند و با صدور بیانیه‌ای از ایران خارج شدند. این رفتار به نوعی توهین به عزت و احترام مخاطب ایرانی بود. به این دلیل که آنها در روزهای سختی و رفتارهای ظالمانه آمریکا با آن همراهی کردند و از سوی دیگر امیدوار بودند که با باز شدن فضای سیاسی وارد بازار ایران شوند. هم از منفعت همراهی با آمریکا بهره‌مند شوند و هم اینکه وقتی آب‌ها از آسیاب افتاد وارد بازار ایران شوند و 70 درصد از سهم بازار را به خود اختصاص دهند.
فراموش نکنیم که این دستورها درست زمانی صادر شده که شایعه شده بود قرار است مشکل بدهی کره جنوبی به ایران با تهاتر لوازم خانگی ال‌جی و سامسونگ حل شود. ارائه چنین پیشنهاد غیرعزتمندانه‌ای موجب شد تا در ایران موضع‌گیری‌های زیادی در این زمینه صورت بگیرد و نهایتا ممنوعیت ورود برخی برندهای خارجی به ایران وضع شود.
به هر روی توجه به این نکته ضروری است که در حال حاضر ورود همه برندهای خارجی لوازم خانگی به ایران ممنوع نیست. چنانکه مراجعه حضوری به بازار ایران به شما نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از برندهای خارجی در بازار لوازم خانگی حضور دارند و این ممنوعیت تنها مشمول دو برند همراه با تحریم‌ها شده است.