گرچه تولیدکنندگان هنوز در توسعه صادرات کالاهای اصلی نظیر تلویزیون، یخچال و ماشین لباسشوئی توفیق چندانی نداشتهاند، اما از سالها قبل در صادرات محصولاتی مانند آبگرمکن، بخاری، پیکیج و عموماً محصولات سرمایشی و گرمایشی به کشورهای دیگر فعال بودهاند.
حال اینکه چرا تولیدکنندگان نتوانستهاند در فروش خارجی سایر محصولات هم با برنامه عمل کنند، بیشتر ریشه در دو دلیل اصلی دارد.
نکته اول در رابطه با محدودیت صادرات لوازم خانگی به کشورهای دیگر، قیمت کالاهاست. قیمت نهایی لوازم خانگی در ایران با توجه به مالیات و هزینهها و مولفههای تولید درنهایت بالاتر از قیمت همان کالای مشابه در کشورهای دیگر تمام میشود. به همین دلیل، تولیدکنندگان ایرانی فعلاً در حوزه صادرات برخی از لوازم خانگی به بازارهای جهانی حرفی برای گفتن ندارند
مسئله دوم به موضوع طراحی محصولات بازمیگردد. متأسفانه فعالان این صنعت هنوز به سطحی نرسیدهاند که شکل و شمایل تولیدات خود را به سطح جهانی برسانند. آنها یا ذائقه مخاطب خارجی را ملاک قرار نمیدهند و یا صرفاً تقلیدی از برندهای معروف جهانی میکنند که این امر چندان باب طبع مصرفکننده نیست.
از سوی دیگر، صادرات کالاهایی مانند پیکیج، بخاری، آبگرمکن و … نیز در محدوده کشورهای همسایه صورت میگیرد. عموماً این کشورها از خرید لوازم خانگی ایران استقبال میکنند. چراکه تولید برخی از لوازم خانگی برای این کشورها صرفه اقتصادی ندارد. در واقع استقبال این کشورها از محصولات ایرانی بیشتر دلیل داخلی دارد و آن هم این است که خرید لوازم خانگی از ایران برایشان هزینه و وقت کمتری نسبت به سایر کشورها صرف میکند.
هدفگذاری برای صادرات لوازم خانگی
در حال حاضر زیرساختهای لازم برای تولید محصولات بزرگ همچون یخچال و تلوزیون در کشور وجود دارد و تولیدکنندگان برای تولید این نوع کالاها با مشکل خاصی مواجه نیستند. اما به دلیل مشکل قیمتگذاری و هزینههای تولید، محصولات صنعتگران و فعالان این حوزه توانایی حضور پررنگ و پرقدرت در بازارهای صادراتی کشورهای خارجی را ندارند.
اگر موانع موجود در این زمینه ازجمله در سیاستگذاریها برطرف و فرآیند تولید و عرضه اصلاح نشود، نباید امید چندانی به پیشرفت در حوزه صادرات لوازم خانگی داشت.
قیمتگذاری مهمتر برندسازی
اغلب در توضیح شکست صادراتی ایران در صنعت لوازم خانگی به موضوع برندسازی اشاره میشود که به نظر این همان آدرس غلط است. البته بر کسی پوشیده نیست که بدون برندسازی نمیتوان توفیقی در بازارهای صادراتی کسب کرد، اما در حال حاضر ایران در بحث قیمتگذاری موفق عمل نکرده است. چه بسا برخی برندهای ایرانی توانستهاند در بازارهای خارجی برای خود اعتباری کسب کنند، اما به دلیل هزینههای موجود در تولید در رقابت قیمتی بازار را به رقیب خارجی واگذار میکنند.
به عبارت بهتر اگر ایران یک برند لوازم خانگی بسیار موفق و با بهترین کیفیت هم داشته باشد، اما مشکل قیمت آن حل نشده باشد، در نهایت تولیدکنندگان محصولات لوازم خانگی نمیتوانند با صادرات این محصولات یا سایر محصولات در بازارهای جهانی بپردازند. از این رو کلیدواژه ورود به بازارهای جهانی را باید در «اصلاح قیمت» خلاصه کرد.